Poznaj historię
Najstarszej Kopalni Soli w Polsce

Początki bocheńskiej kopalni jako zakładu wydobywczego sięgają roku 1248, kiedy to odkryto podziemne złoże soli kamiennej. Kopalnia, będąca wówczas przedsiębiorstwem królewskim, odgrywała istotną rolę w gospodarce monarchii, przynosząc znaczne dochody do skarbu królewskiego.

W 1368 roku król Kazimierz Wielki wydał tzw. Statut Żupny – dokument regulujący organizację żup solnych oraz zasady sprzedaży soli. Statut ten określał strukturę administracyjną kopalni, obowiązki pracowników oraz mechanizmy nadzoru i dystrybucji soli. Był to jeden z najważniejszych aktów prawnych związanych z funkcjonowaniem przemysłu solnego w średniowiecznej Polsce.

Dokument ten nie tylko porządkował działalność kopalni, ale również podkreślał jej strategiczne znaczenie dla państwa, stając się fundamentem dalszego rozwoju żupy bocheńskiej

Najstarsze bocheńskie szyby górnicze to szyb Sutoris oraz szyb Gazaris. Szyb Sutoris, położony w centralnej części miasta, uznawany jest za jeden z pierwszych punktów wydobywczych, a jego nazwa nawiązuje do łacińskiego słowa oznaczającego szewca – zgodnie z legendą to właśnie w tym miejscu św. Kinga miała odnaleźć swój pierścień wrzucony do kopalni w Marmarosz. Legenda ta od lat przyciąga uwagę turystów i stanowi istotny element lokalnej tradycji.

W XV i XVI wieku kopalnia przeżywała dynamiczny rozwój. Powstawały nowe szyby, w tym Regis, Bochneris i Campi, które znacznie zwiększyły możliwości eksploatacyjne zakładu. Wzrost wydobycia oraz rozwój infrastruktury technicznej świadczyły o rosnącym znaczeniu bocheńskiej kopalni na tle innych ośrodków górniczych w Europie.

Jednak w XVII wieku, na skutek licznych wojen oraz pogłębiającego się kryzysu gospodarczego, rozwój kopalni został zahamowany. Zmniejszone zapotrzebowanie na sól i trudna sytuacja polityczno-ekonomiczna spowodowały spadek produkcji oraz ograniczenie inwestycji.

Kopalnia Soli Bochnia od wieków stanowi największy skarb bocheńszczyzny. To właśnie dzięki bogactwu miejscowych złóż soli miasto Bochnia stało się jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych średniowiecznej Małopolski. Przemysł solny przyciągał osadników, kupców i rzemieślników, co sprzyjało rozwojowi lokalnego handlu i infrastruktury.

Na przestrzeni kolejnych stuleci kopalnia miała ogromny wpływ na kształtowanie się układu urbanistycznego miasta, rozwój przedsiębiorczości i przemysłu, a także życie codzienne mieszkańców. Działała jako źródło zatrudnienia oraz centrum inicjatyw gospodarczych i społecznych. Jej obecność kształtowała tożsamość regionu, a dziś pozostaje symbolem dziedzictwa kulturowego Małopolski.

Obecnie kopalnia funkcjonuje jako nowoczesne centrum łączące tradycję z innowacyjnymi rozwiązaniami. Od lat 90. XX wieku prowadzi działalność turystyczną, przyjmując rocznie blisko 170 tysięcy turystów – a liczba ta stale rośnie. Zwiedzający mogą przemierzać zarówno trasę turystyczną, jak i trasę historyczną. Bocheńska kopalnia wyróżnia się na tle innych obiektów tego typu w Polsce, jako jedyna oferując podziemną przeprawę łodziami. Ze względu na swoją unikalną wartość historyczną i kulturową, w 2013 roku została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.